بیماری لارو کیسه ای نوزادان (Sacbrood)
بیماری لارو کیسه ای SBV یک نوع بیماری ویروسی است، عفونت کشنده لاروی در زنبورعسل می‌باشد که معمولا تلفات شدیدی ایجاد نمی کند.اگرچه ویروس SBV یک عفونت کشنده در لاروهای زنبورعسل ایجاد می‌کند اما در زنبوران بالغ نیز ایجاد عفونت تحت بالینی می‌کند. کارگران عفونی ممکن است عمر کمتری داشته باشند.
بیماری لارو کیسه ای اکثرا در بهار (نیمه اول فصل پرورش لارو و نوزادان) دیده می‌شود که اغلب نادیده گرفته می‌شود. این امر احتمالا به خاطر وجود تعداد بیشتر لاروها و زنبوران جوان مستعد به بیماری و درگیری درصد کمتری از آنها در این فصل است.
علت نامیدن این بیماری به لارو کیسه‌ای این است که لاروهای مرده در حجره ها به شکل کیسه در می‌آیند. هیچ داروئی روی ویروس این بیماری موثر نیست و برای آن هیچ معالجه‌ای وجود ندارد. تنها کاری که زنبوردار می‌تواند انجام دهد روش های محافظتی پیشگیری های توصیه شده را به کار بندد.
تاریخچه:
بیماری در سال ۱۹۱۳ از آمریکا و کانادا گزارش شد. بعدها در استرالیا، دانمارک، چک و اسلواکی، بریتانیا، فرانسه، سوئیس و … مشاهده گردید. وایت "White" در سال ۱۹۱۷ برای اولین بار گزارش داد که عامل این بیماری، از فیلتر باکتریایی عبور می‌کند. محققان دیگر گزارش کردند که لاروهای حداکثر ۴ روزه در مقابل در مقابل مایع زیر صافی لاروهای بیمار، به عفونت حساس هستند.این محققان متوجه شدند که عفونت‌زائی لاروهای بیمار، با ظهور رنگ قهوه‌ای در لارو، به سرعت کاهش می‌یابد. بطوریکه با ظهور فلس‌های سیاه‌رنگ، دیگر قادر به ایجاد بیماری نیستند.
عامل بیماری لارو کیسه:
اگرچه بیماری در سال ۱۹۱۳ شرح داده شده و در سال ۱۹۱۷ ویروسی بودن عامل آن، توسط وایت گزارش شده بود اما ویژگی‌های عامل بیماری تا سال ۱۹۶۴ ناشناخته بود ، ویروس SBV جزء پیکورناویروس‌ها بوده، دارای RNA است و ۲۸ نانومتر طول دارد. ویروس در داخل سیتوپلاسم بافت‌های مختلف بدن لاروهای جوان زنبورعسل مستقر شده و عوارض بیماری را باعث می‌شود.ویروس دارای آرایش هگزامری، بدون پوشش ویروسی و گرد بوده، در مقابل اسید ناپایدار است. سه پروتئین ساختمانی به اندازه‌های ۲۵، ۲۸، ۳۱/۵ کیلودالتون دارد.
علائم بیماری لارو کیسه ای :
به طور طبیعی زنبوران بالغ، سریعا لاروهای مبتلا را برداشته و حذف می‌کنند. بنابراین زمانی زنبوردار متوجه بیماری می‌شود که بیماری چهره حادی در زنبوران کارگر ایجاد کند.لاروهای سالم زنبورعسل معمولا ۴ روز پس از بسته شدن سر سلول ها به شفیره تبدیل می‌شوند و درحالی که لاروهای آلوده به این ویروس به شفیره تبدیل نشده به پشت و در کف سلول در مایع پوست‌اندازی خود غنی از ویروس عامل بیماری است، قرار گرفته و سر آنها به سمت خارج سلول واقع می‌شود.
رنگ لارو از سفید مرواریدی به زرد کمرنگ یا خاکستری، سپس به قهو‌ای و سرانجام سیاه تغییر یافته و لارو می‌میرد. پوست آن چرم مانند و خشن می‌گردد و مایع داخلی لارو را احاطه می‌کند. به علت اختلال در پوست اندازی، حالت کیسه‌ای در نوزاد دیده می‌شود و ناحیه سر و سینه لارو زودتر تیره رنگ می شود پس از مردن لارو، بقایای بدن آنها چروکیده و خشک شده و به صورت فلس مانند در مجاورت کف سلول ها قرار می گیرد و به راحتی از سلول ها جدا می شوند.
لارو در یک وضعیت ایستاده با سر برآمده می‌میرد. لاروهای بیمار برخلاف لاروهای مبتلا به لوک آمریکایی به صورت دست نخورده و در یک قطعه کامل به آسانی از سلول برداشته می‌شوند.محتوی لارو آبکی بوده و پوست محکم و چرم مانند بیرونی آن، در هنگام آویزان شدن لارو شبیه یک کیسه پر از آب به نظر می‌رسد.
لاروهای آلوده به ویروس لارو کیسه ای تا قبل از پوشیدن درب سلول ها سالم به نظر می رسند، پس از پوشیدن سر سلول ها قادر به پوست اندازی نیستند زیرا آلودگی با ویروس مانع ترشح صحیح آنزیم تغییر جلدی می شود. مدت کوتاهی پس از مرگ، لاروها خشک می‌شوند و پولک قایقی به رنگ قهوه‌ای تیره رنگ در کف سلول تشکیل می‌دهند. این پولک سخت و شکننده بوده و نمی‌تواند محکم به دیواره سلول بچسبد.زنبوران بالغ مبتلا به گرما حساس هستند و زودتر از زنبوران سالم، پیر و افتاده می‌شوند، بدین جهت کاوش آنها برای تهیه غذا در سنین پایین متوقف می‌شود.
نحوه انتشار لارو کیسه ای :
انتشار بیماری از سالی به سال دیگر توسط زنبورهای کامل صورت می‌گیرد.ویروس‌های لارو کیسه‌ای در بدن زنبوربالغ قادر به تکثیر بوده ولی بیماری را آشکار نمی‌سازد زنبورهای جوان کارگر حساس‌تر بوده و در موقع خارج کردن لاروهای آلوده از سلول‌ها، آلوده می‌گردند.
زنبورهای آلوده هنگام تغذیه نوزادان با ژله رویال که از غدد شیری ترشح می‌شود آنها را با ویروس لارو کیسه‌ای آلوده می‌کنند. زنبورهای جوان آلوده از گرده تغذیه نموده و از تغذیه لاروها خودداری می کنند. کوتاه شدن عمر زنبورهای آلوده و از بین رفتن آنها قبل از فصل زمستان شانس آلودگی را در کلنی کم می‌کند.
تشخیص لارو کیسه ای :
عصاره بدست آمده از لاروهای بیمار یا سر زنبوران بالغ مبتلا، محتوی مقادیر زیادی ویروس بیماری کیسه‌ای نوزادان است که با تشکیل باند منفرد رسوبی بین آنتی سرم ویروس خالص و خود ویروس، روی صفحه آگار نشان داده می‌شود.کمترین غلظت ویروس عامل بیماری کیسه‌ای نوزادان برای تشکیل باند رسوبی ۱۰ قطره به ازای هر زنبور است.
درمان :
معمولا و در آغوش طبیعت، زنبوران بالغ سریعا بیماری را تشخیص داده و لاروهای عفونی را سریعا از بین می‌برند.این بیماری معمولا در اواخر بهار یعنی هنگامی که جریان شهد و عسل آغاز می‌شود، ناپدید می‌شوند. کلنی‌های قوی و تجدید ملکه یا گذراندن ملکه‌ای سالم از کندویی سالم، می‌تواند به حل مسئله و مبارزه کمک کند.
برخی از دانشمندان اعلام کردند که کلرتتراسیکلین و کلرامفنیکل، در درمان عفونت‌های مزمن یا پیشگیری از بیماری موثر بوده‌اند در حالی که اثر آنها در کنترل یا پیشگیری از بیماری مورد تردید است و تنها در بازیافت شرایط اولیه کندو موثر است.
